ویژگی

توضیح

نام

دریاچه (تالاب) آب شیرین زریوار یا زریبار (Zirêwar,Zirêbar) نام امروزی آن و هر دو این اسم هم از نامهای تاریخی و دارای پیشینه تاریخی آن می‏باشند.

موقعیت

موقعیت پناهگاه برابر با 599550 تا 605050 عرض و 3929857 تا 3939770 طول، تالاب 6/600324 تا 4/604890 عرض و 6/3930071 تا 69/3938911 طول؛ محدوده آبی 600759 تا 87/603545 عرض و 8/3931084 تا 5/3935665 براساس مختصات UTM می باشد.

مساحت تالاب

زریوار دارای وسعتی برابر با 3293 هكتار محدوده پناهگاه ، 2403 هکتار محدوده تالاب و 855 هکتار محدوده آبی است. بخش اصلی و کاسه تالاب به شکل کشیده با طول متوسط حدود 5/4 کیلومتر و عرض متوسط نزدیک به 2  کیلومتر است. به این ترتیب مساحت کاسه تالاب حدود 3/8 کیلومتر مربع است که با حواشی نیزار جمعا حدود 20 کیلومتر مربع وسعت دارد.

مساحت حوضه آبریز

حوضه آبخیز دریاچه زریوار با مساحت 15827 هکتار در موقعیت جغرافیایی طول شرقی"51  '04  ˚46 تا "30  '15  ˚46 و عرض شمالی "23  '28  ˚35 تا "30  '36  ˚35  قرار گرفته که شامل دو حوضه فرعی شهری با مساحت5000 هکتار و مریوان با مساحت 10827 هکتار است.

ارتفاع

حداکثر ارتفاع حوضه 2120 متر و حداقل ارتفاع آن در محل خروجی تالاب 1283 متر از سطح دریا می‌باشد. شیب متوسط حوضه2/18درصد است و تالاب زریوار کانون تمرکز رواناب‌های سطحی 9 واحد هیدورلوژیکی حوضه زریوار است.

موقعیت مدیریتی

مديريت این منطقه تحت نظر اداره كل حفاظت محيط‌زيست استان کردستان مي‌باشد.

وضعیت حفاظتی

محدوده زریوار به استناد «بند الف ماده 3 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مصوب1353 و طی مصوبه شماره304 مورخ 1388شورای عالی حفاظت محیط زیست» به عنوان «پناهگاه حیات وحش زریوار» معرفی گردید.

موقعیت بین المللی

اين دریاچه به عنوان تالاب بين‌المللي زریوار به وسعت 2403 محدوده تالاب و محدوده پناهگاه 3293  هكتاردر کنوانسيون بين‌المللی رامسر در حال ثبت است.

مالکیت اراضی تالاب

به جز بخش اندکی که مستثنیات اشخاص می‏باشد، مالکیت آن متعلق به دولت است.

کاربری اراضی

عمده کاربری دریاچه، نیزار(محل چرای گاو (میش) و برداشت نی توسط افراد بومی محلی)، نیلوفر آبی در سطحی محدود، همچنین در حوضه تالاب مراتع مورد تعلیف گوسفند می‏باشد. سراسر محدوده آبی تالاب بصورت محل صید ماهی و حریم تالاب نیز  به صورت باغی و کشاورزی است.

منابع اصلی آب

منابع تأمین آب تالاب زریوار از سه منبع عمده تشکیل شامل: ریزش‌های جوی که به صورت باران و برف سالانه حدود 18 میلیون متر مکعب، چشمه های کف جوش بستر تالاب که به سفره های زیر زمینی مرتبط است و برآورد شده سالانه5/9 تا 12 میلیون متر مکعب،آب‌های سطحی ورودی حدود 28 میلیون متر مکعب که از منابع تأمین آب تالاب محسوب شده که پس از بارش باران یا برف، از طریق آبراهه های جاری بر دامنه های غربی، شرقی و حوضه آبخیز تالاب به آن می‌ریزد. حداقل 19 و حداکثر 62 میلیون متر مکعب حجم تالاب

نوع تالاب رامسر

سیستم دریاچه ای (هترتروف)

پوشش گیاهی عمده

نی (Phragmetes australis)، لویی (بوربا)  (Thypha latifolia )، سیپروس  (Cyprus)، سازو (Juncos latifolia )، هزار نی (Butomus umbellatus)، اویار سلام (cyperus longus)، بوریا (Scirpus maritimus)، جگن Carex nigera)، پر طاووسی سنبله ای(Myriophyllum spicatum )، پروانه باتلاقی(Utricularia neglecta)، بارهنک آبی (Potamogeton lucens)، هفت بند آبی (Polygonum amphibiu)، نیلوفر آبی  Nymphaea alba).

گونه‏های مهم جانوری

ماهیان: سیاه ماهی خالدار (Capoeta Trotta)، عروس ماهی (Squalius Cephalus)، آلبرنوئید ( مروارید ماهی ) (Alburnus Mossulensis)، مار ماهی خاردار (Mastacemblus Mastacemblus)؛ پرندگان: اردک بلوطی( Aythya nyroca )،  پرستوی دریایی گونه سفید ( Chlidonias hybrid)، چنگر (Fulica atra)؛  شنگ (سگ آبی) (Lutra lutra )،

مهمترین ارزش های اکولوژیک

محل زیست جنس های مختلفی از فیتو یلانکتونها و زئوپلانکتون ها، محل رویش گیاهان مختلف آبزی و کنار آبزی، محل زیست انواع ماهیان، زیستگاه پرندگان مهاجر و بومی  است.

تولیدات تالاب

ماهی، علوفه( نی، پیت) گیاهان دارویی و درمنطقه کشاورزی سیفیجات و تا حدودی هم به صورت انواع محصولات باغی است.

کارکردهای تالاب

تامین زیستگاه حیات وحش و تنوع زیستی،منظره و چشم انداز، تعدیل اقلیم، محل برداشت نی و نیلوفر آبی، استفاده بعنوان مواد اولیه صنایع دستی، محل صید ماهی و محل گردشگری.

خدمات

صید ماهی، برداشت علوفه، تفریح و تفرج ، تحقیقات علمی و پژوهشی، ارزش های فرهنگی و سنتی و تاریخی

تغییرات عمده اکولوژیک

ایجاد دایک خاکی در سال 1374 در سرریز طبیعی دریاچه مانع تخم ریزی برخی از گونه های بومی در آب های جاری شده و موجب انقراض گونه مارماهی، عروس ماهی، سیاه ماهی خالدار و معمولی گردید، ورود ماهی آمور،کپور و فیتوفاک در اوایل دهه 70 باعث رقابت غذایی با گونه های بومی گردید، آتش سوزی عمدی و غیر عمدی در نیزارهای زریوار منجر به تهدید تنوع زیستی تالاب می شود. انتقال آب بین حوضه ای قزلچه سو به زریوار هر چند در تعادل نیاز آبی اکولوژیک موثر بوده اما در برخی موارد سیلابی باعث ورود رسوب از کانال خاکی به تالاب شده است. تغییر کاربری اراضی و کشاورزی در محدوده تالاب منجر به انتقال کود و سموم کشاورزی به تالاب و تغذیه گرایی شده است. برداشت نیلوفر آبی جهت مصارف دارویی هر ساله جمعیت پرندگان کنار آبزی (انواع اکایی، پرستو دریایی و ...) را با خطر تخریب آشیانه آنها و از بین رفتن تخم‌ها مواجه می کند. انتقال گونه های زینتی به تالاب توسط مردم بومی محلی منجر به تغییر اکولوژیک خواهد شد.